คือ อนุสัย 7 นั่นเอง. บทว่า เนตฺติจฺฉนฺนสฺส ความว่า ผู้ตัดกิเลสที่จะ
นำไปสู่ภพขาดแล้ว. บทว่า วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร ความว่า ก็สงสาร
ที่ชื่อว่าเป็นตัวชาติ เพราะเป็นเหตุของชาติ โดยการเป็นไปด้วยสามารถแห่ง
การเกิดขึ้นแล้ว ๆ เล่า ๆ เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ชาติสํสาโร สงสาร คือ
ชาตินั้นสิ้นสุดแล้ว คือ สุดสิ้นลงแล้ว เพราะตัณหาที่นำไปสู่ภพถูกตัดขาดแล้ว
ต่อแต่นั้นนั่นเอง ภพใหม่ของท่านก็จะไม่มี ดังนี้แล.
จบอรรถกถาอุปปริกขยสูตรที่ 5

6. อุปปัตติสูตร

ว่าด้วยการเข้าถึงกาม 3 ประการ

[275] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การเข้าถึงกาม 3 อย่างนี้ 3 อย่างเป็น
ไฉน ? คือ เหล่าสัตว์ผู้มีกามอันปรากฏแล้ว 1 เทวดาผู้ยินดีในกามที่ตน
นิรมิตเอง 1 เทวดาผู้ให้อำนาจเป็นไปในกามที่ผู้อื่นนิรมิตให้ 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ก็เข้าถึงกาม 3 อย่างนี้แล.
เหล่าสัตว์ผู้มีกาม อันปรากฏแล้ว
เทวดาผู้ยินดีในกามนิรมิตเอง เทวดาผู้ยัง
อำนาจให้เป็นไป ทั้งมนุษย์และสัตว์ผู้บริ-
โภคกามเหล่าอื่น ซึ่งเป็นผู้ฉลาดในการ
บริโภคกาม ย่อมไปก้าวล่วงสงสารอันมี
ความเป็นอย่างนี้ และมีความเป็นอย่างอื่น
ไปได้ บัณฑิตพึงสละกามทั้งที่เป็นของ

ทิพย์ทั้งที่เป็นของมนุษย์เสียทั้งหมด บัณ-
ฑิตทั้งหลาย ตัดกระแสตัณหาในปิยรูป
และสาตรูป ที่บุคคลก้าวล่วงได้โดยยาก
ได้แล้ว ย่อมปรินิพพานโดยไม่มีส่วนเหลือ
ล่วงทุกข์ได้โดยไม่มีส่วนเหลือ บัณฑิต
ทั้งหลายผู้เห็นอริยสัจ รู้ถึงเวท รู้แล้ว
โดยชอบด้วยปัญญาเป็นเครื่องรู้ยิ่งซึ่งความ
สิ้นไปแห่งชาติ ย่อมไม่มาสู่ภพใหม่.
จบอุปปัตติสูตรที่ 6

อรรถกถาอุปปัตติสูตร

ในอุปปัตติสูตรที่ 6 พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า กามูปปตฺติโย ได้แก่ การได้กาม หรือการซ่องเสพกาม.
บทว่า ปจฺจุปฏฺฐิตกามา ได้แก่ เป็นผู้ใคร่อยู่เป็นนิตย์ คือ มี
อารมณ์เป็นนิตย์ เช่นมนุษย์ทั้งหลาย. อธิบายว่า มนุษย์ทั้งหลาย ตกอยู่
ในอำนาจวัตถุเป็นนิตย์ ที่จิตปฏิพัทธ์อยู่ ถึงจะนำเอามาตุคามนั้นแหละมาให้
ตั้งร้อย ตั้งพัน ก็ยังรับอยู่ได้เป็นประจำ. และเทวดาบางพวก (ก็เหมือนกัน).
อธิบายว่า เทวดาผู้อยู่ในเทวโลก 4 ชั้น นับแต่เทวดาชั้นจาตุมหาราชิกาไป
ก็ตกอยู่ในอำนาจวัตถุเป็นนิตย์เหมือนกัน . ก็ในข้อนี้ มีเรื่องของปัญจสิขเทพ-
บุตร เป็นตัวอย่าง. ถึงสัตว์ที่เกิดในอบายที่เหลือ บางเหล่า เว้นสัตว์นรกที่
เกิดในอบาย ก็เหมือนกัน คือ ตกอยู่ในอำนาจวัตถุเนืองนิตย์ทั้งนั้น เพราะว่า